Arjen Lubach had vorig seizoen een vaste rubriek in zijn avondshow met de titel ‘Zaken die onmiddellijk moeten stoppen.’ Helaas bestaat die rubriek niet meer, anders zou ik er een goed idee voor hebben: laat het NOS-journaal onmiddellijk stoppen met wat ik deftig ‘participerende journalistiek’ noem.
In de loop van vorig jaar heb ik de meest in het oog springende voorbeelden genoteerd. Bij een item over problemen in de zwembadsector verscheen verslaggever Martijn Bink in zwembroek aan de rand van een zwembad en deed vanuit het water verslag. Toen er sprake was van zoiets als kweekvlees of gefrituurde sprinkhanen, zagen we een verslaggever achter een bordje met deze nieuwerwetse etenswaren, die hij voor de camera nuttigde.
Onlangs was er het nieuws dat hobbyschaatsers op de ijsbaan Thialf in Heerenveen een helm moeten dragen. En ja hoor, daar zagen we een NOS-verslaggever met een helm over de baan stuntelen. Als het gaat om een tekort aan laadpalen langs de rijkswegen, zoeft een verslag-gever, al pratend, in z’n eigen elektrische auto langs de nalatige tankstations. Het fenomeen doet zich zelfs buiten de landsgrenzen voor: de Duitslandcorrespondent zag ik opgetogen in de eerste zelfrijdende auto over de Autobahn rijden.
Ik had willen zeggen dat het louter mannen zijn die deze vorm van journalistiek bedrijven, maar ik moet eerlijk zijn: onlangs zag ik een verslaggeefster een alcoholvrij biertje drinken op een terras, in een item over de opmars van dit soort bier.
RTL Nieuws blijkt aangestoken te zijn door deze vorm van journalistiek. Ik zag er een verslaggever, mes en vork in de aanslag, achter een grote pannenkoek zitten. Dit om het bericht te brengen dat de pannenkoekenrestaurants in de lift zitten.
In het nabije verleden hadden we Peer Ulijn bij het Achtuurjournaal. Als die in beeld kwam, wisten we: nu wordt het gezellig, nu komt er een item waarbij we minimaal kunnen glimlachen. Zoals dat het geval is bij kadertjes in de krant. Maar Peer ging met pensioen. En daardoor dreigde de frivole toets te verdwijnen. Maar daar kwam dus de opleukende, participerende journalistiek voor in de plaats.
Mijn hoop is gevestigd op ouwe rot Kees van Dam, Journaalverslaggever, die onlangs op een hete najaarsdag bij een zwembad stond om verslag te doen van het feit dat de buitenbaden langer open zouden blijven. Hij sprak de gedenkwaardige woorden: “Je moet als verslaggever een zekere distantie houden tot je onderwerp, maar dat is moeilijk op zo’n hete dag als vandaag.”
Hij stond, godzijdank, niet in zwembroek.