Ook de naam van de Palestijnse journalist Anas al-Sharif en die van vijf collega’s in Gaza die 10 augustus opzettelijk werden gedood door het Israëlische leger, zullen in steen worden gebeiteld voor een bijzonder herdenkingspark in Bayeux. Want in een bescheiden stukje bos in deze prettige middeleeuwse stad, meer bekend van het Tapis de Bayeux en de Normandische invasiestranden, worden alle journalisten herdacht die sinds 1944 zijn omgekomen door oorlog of ander geweld, waar ook ter wereld.
Bayeux was 7 juni 1944 de eerste Franse stad die werd bevrijd na de geallieerde invasie. De herdenking van die bevrijding, vijftig jaar later, was aanleiding om de belangrijke rol van de oorlogsverslaggeving blijvend onder de aandacht te brengen. Zo werd in 1994 een jaarlijkse prijs voor oorlogscorrespondenten ingesteld, de Prix Bayeux-Calvados, en viel het besluit een herinneringsplek in te richten voor alle journalisten die sinds D-day bij hun werk zijn omgekomen. Het gemeentebestuur van Bayeux en de organisatie Reporters sans Frontières namen die taak op zich.
Het resultaat werd op 2 mei 2007 onthuld, recht tegenover de Britse oorlogsbegraafplaats en naast het Herdenkingsmuseum van de Slag om Normandië. De Franse architect Samuel Craquelin ontwierp een slingerend pad tussen de bomen, met hoge witte stenen waarop de namen van de omgekomen journalisten staan gebeiteld. Op dat moment waren het er al 1876, maar de ontwerpers wisten dat er elk jaar een steen met namen bij zou komen.
Zo waren in 2015 de ouders van James Foley aanwezig bij de onthulling van de steen met zijn naam; de Amerikaanse journalist werd in Syrië door IS vermoord. Een jaar later stonden tekenaars van het Franse blad Charlie Hebdo rond de steen waarop de namen staan van hun collega’s die in 2015 waren gedood bij de aanslag door Al Qaida-terroristen.
In 2019 was Hatice Cengiz, de vriendin van Jamal Khashoggi, aanwezig toen de steen met zijn naam werd onthuld. De Saoedische correspondent van de Washington Post werd vermoord in de Saoedische ambassade in Istanboel.
In de lange rij staan ook gedenkstenen met Nederlandse namen. Vooral 1982 springt eruit. In dat jaar werden de Ikon-journalisten Koos Koster, Jan Kuiper, Hans ter Laag en Joop Willemsen doodgeschoten door regeringstroepen in El Salvador. In Suriname waren datzelfde jaar bij de decembermoorden door het regime van Bouterse ook de journalisten Bram Behr, Jozef Slagveer en Frank Wijngaarde onder de slachtoffers.
Het herdenkingspark begint met een open ruimte, met in het midden een steen waarop een tekst van Simone de Beauvoir is gebeiteld: Se vouloir libre, c’est aussi vouloir les autres libres (‘Zelf vrij willen zijn betekent ook willen dat anderen vrij zijn’). Daarachter zijn twee monumenten opgericht. Een dateert van het tienjarige bestaan van het herdenkingspark. Op speciaal verzoek van familieleden van journalisten die tijdens hun werk vermist raakten, staat er nu een metalen kunstwerk, het silhouet van een fotograaf, met op de voet de tekst Ombre parmi les ombres (‘Schaduw tussen de schaduwen’). En 10 oktober vorig jaar is een olijfboom geplant met op de steen daarvoor: En mémoire d’une tragédie sans précédent. A tous les journalistes tués à Gaza (‘Ter herinnering aan een tragedie zonder weerga. Aan alle journalisten die zijn gedood in Gaza’). Op dat moment waren dat er al meer dan 130 in één jaar. Geen wonder dat op de gedenksteen van 2023 en 2024 voornamelijk Palestijnse namen staan.
Je wordt vanzelf stil als je dat pad langs die lange rij van stenen afwandelt. Want je weet dat ook de steen van 2025 weer veel namen gaat tellen, veel meer nog dan die van Anas al-Sharif en zijn vijf collega’s.