Volgens Amerikaans onderzoek overstijgt het aantal liedjes dat werd geschreven met de bedoeling de luisteraar op te vrolijken het miljoen. Hoeveel deuntjes een domper op het goede humeur zetten, zou nog eens moeten worden uitgerekend, maar zonder meer een topper in het deprimerende genre is Gloomy Sunday (‘Sombere zondag’), dat Billie Holiday in 1941 op de plaat zette.
Zoals muzak in winkelcentra de kooplust van klanten prikkelt, wist dit lied massaal zwarte gedachten te ontketenen. Het verhaal gaat dat zodra The Lady met deze ballade (over de zinloosheid van het leven na het abrupte verlies van een geliefde) op de radio kwam, het zelfmoordcijfer in de Verenigde Staten omhoog schoot – reden voor de BBC om het nummer tot 2002 in de ban te doen.
De oorzaak van de mysterieuze doem die op Gloomy Sunday rustte, werd niet alleen bij de tekst, maar ook bij de compositie gezocht. De Hongaarse toondichter en pianist Reszö Seress woonde in 1933 in Parijs, waar hij er als miskend genie met moeite in slaagde om van zijn kunst te leven. In eerste instantie wilde geen uitgever de partituur van zijn creatie Vége a
világnak (‘Het einde van de wereld nadert’) publiceren omdat, zoals het in een van de afwijzingsbrieven heette, ‘deze muziek zo droevig is dat geen mens ernaar zal willen luisteren’. László Jávor, een dichter die eveneens Parijs boven het opkomende fascisme in Boedapest verkoos, vroeg Seress in de kroeg of die een passende melodie wilde schrijven bij Szomurú vasárnap (‘Droevige zondag’), het sonnet dat na een stukgelopen relatie uit zijn pen was gevloeid. De tekst hoefde maar op een paar punten te worden aangepast om naadloos aan te sluiten bij de mineur van het pianostuk waar niemand naar wilde luisteren, ontdekte de componist. De populaire zanger Pál Kalmár ging in 1935 met het nummer de studio in en had meteen een hit van jewelste te pakken.
Een jaar later bereikte de Engelse vertaling ervan de Verenigde Staten. Voordat Billie Holiday er staande ovaties mee verwierf, sloegen interpretaties van diverse andere zangers, onder wie gospelcrooner Paul Robeson, nauwelijks aan. Billie zong niet alleen met haar stem, maar ook met haar hart en maakte er een emotioneel afscheidslied van. De dood is geen lolletje, maar evenmin reden om te treuren: Let them not weep/ let them know that I’m glad to go/ death is no dream/ for in death I’m caressin’ you/ with the last breath of my soul.
Al gauw werd het nummer aangeduid als that Hungarian suicide song. Op beide continenten werd het plaatje op de draaitafel menigmaal aangetroffen naast het ontzielde lichaam van iemand die zich van het leven had beroofd. In Duitsland stortte een tachtigjarige vanaf de zevende verdieping naar beneden terwijl hij met de rechterhand het lied trompetterde, in Rome gaf een veertienjarige een Gloomy Sunday neuriënde bedelaar al zijn geld en stortte zich in trance in de rivier, waar hij de verdrinkingsdood stierf. In 1937 viel de politie in de Amerikaanse staat Indianapolis een bar binnen waar Jerry Flanders de pianist had betaald om het zelfmoordlied te spelen, waarna hij een giftige cocktail aan de lippen zette. In 1945 hadden volgens The New York Times wereldwijd minstens tweehonderd luisteraars zich door het nummer laten inspireren tot een zelfgekozen dood.
De joodse componist Reszö Seress bracht de oorlogsjaren in Duitse gevangenschap door. Na zijn terugkeer naar Hongarije werden zijn populaire deuntjes geboycot door het communistische regime. In 1968, vijfendertig jaar na het schrijven van zijn veelbesproken succesnummer, sprong hij van het balkon van zijn appartement in Boedapest; twee dagen later overleed hij in het ziekenhuis.