Ja, het is al 2025, maar hoe gaan die dingen: de hoop sterft als laatste. Hoop op… ja, op wat eigenlijk? Op een enkel woord, een wending die 2024 valreepsgewijs zou opfleuren. Maar ook de taal, onze gebrekkige taal, bleef vijftig tinten grijs – grauwe afspiegeling van het menselijk tekort.
2024. Jaar van het plofkind op z’n fatbike. Van nooit helder gedefinieerde Grote Begrippen: ‘extreemlinks’, ‘radicaalrechts’, ‘vrijheid’, ‘onze manier van leven’. Van ‘onveiligheid’ en ‘pijn’, en dus van ‘verbinding’ en ‘heling’. Van de niet te vermijden verhalen: het modieuze leed dat storytelling heet. Van hallucinante discussies over ‘dekolonisatie van het curriculum’ en ‘polariserende omgangsvormen’.
2024 was het jaar van de abjecte lulkoek én een viering van talige lelijkheid: ‘sneuvelbereidheid’, ‘radicaal snijden in het ambtenarenapparaat’. ‘Polarisatie’ werd woord van het jaar. Dat veronderstelt enige vorm van contact, maar in werkelijkheid schoten we met astronomische snelheid doelloos door een uitdijend universum van taalellende: de ‘woorden-doen-ertoe’-zeggers zowel als de ‘kinderbloeddrinkende pedo-elite’-schelders.
Enfin. We zijn een jaar verder: gesensibiliseerd, maar slechts beperkt belastbaar. Afscheid van 2024, jaar waarin
• we dingen riepen waarvan we riepen dat we ze niet mochten roepen, en dat ‘dingen benoemen’ noemden
• de fraaiste vacature er een was voor een ‘interpersoonlijk sensitieve medekartrekker van een toekomstbestendige organisatie’
• we ‘onbegrepen gedrag vertoonden’ en ‘geweld lieten zien’, in die medicaliserende terminologie die elke dader tot slachtoffer van onstuitbare instincten maakt
• we van crisis naar crisis gingen – waarbij aangetekend dat een crisis pas een crisis is als de mensen de crisis erváren als een crisis – de crisisbeleving, als het ware
• chatbots die niet kunnen schrijven doorbraken bij een publiek dat niet kan lezen
• ‘problemen’ plaatsmaakten voor ‘ongemak’
• het woord jodenstreek 1730 Google-treffers opleverde, jezuïetenstreek 599, en moslimstreek uitsluitend verwees naar geografische regio’s
• de ophef over voorlezing van gedichten door de Kamervoorzitter een twijfelachtig verlangen blootlegde naar het alleenrecht op het lezen van gedichten
• politici uitspraken niet langer ontkenden met ‘Ik heb daar geen actieve herinnering aan’, maar met ‘Dat is zó niet wie ik ben’
• het functioneel analfabetisme onder schoolverlaters recht evenredig toenam met het gebruik van woorden als inclusiviteit, misogynie en intersectionaliteit
• beweerd werd dat de focus op rekenen en taal de kansenongelijkheid in het onderwijs zou vergroten
• docenten definitief verwerden tot studentreisbegeleiders
• de discussie over de term ‘tot slaaf gemaakte’ een hoogtepunt bereikte toen kon worden opgetekend ‘voormalig tot slaaf gemaakten’, en ergens in het najaar zelfs ‘als slaafgemaakte geboren’
• mensen ‘antisemitische gevoelens’ hadden, als betrof het een seksuele aberratie
• nieuwe spreekwoorden werden gemunt: ‘het is vleesvervanger noch vis’, ‘de geest is willig, maar de vleesvervanger is zwak’ en ‘de weg gaan van alle vleesvervangers’
• onderzoek aantoonde dat liefst 94 procent van de mensen die zeggen dat problemen ‘op hun bordje liggen’, vervolgens binnen drie zinnen de term ‘behapbaar’ gebruikt
• de term ‘halalvreters’ zijn plek vond binnen de oer-Hollandse traditie van pepermunt- en ouwelvreters
• het regeringsmotto, nadat er was gepleit voor ‘Spruitjes, Bewaarkool en Cichorei’ en ‘Opel Kadett, Pitbull en Gordijnen Open’, tóch ‘Hoop, Lef en Trots’ werd
• ‘links’ klaagde dat het werd gedehumaniseerd, ‘rechts’ dat het werd gedemoniseerd
• iedere zichzelf respecterende ondernemer, al dan niet in het influence-spectrum, een ‘academy’ (ekkehdemmie) begon
• ‘vaardigheid’ werd vervangen door ‘geletterdheid’: we zijn sociaal en communicatief geletterd
• elke politicus minstens drie keer in het openbaar zei: ‘Dat heeft me diep geraakt’
• de grote vraag van onze tijd eloquent werd verwoord door de politiek laaider van het CDA, Henri Bontenbal: “Zaain waai beraaid om te vechten tegen een onzichtbare vaaiend?”
Het was, kortom, weer een jaar vol tekstueel misbruik. Uw Taaldokter gaat met gezonde tegenzin voorwaarts in 2025, jaar waarin
• een opgave weer gewoon een taak wordt, en proactief initiatiefrijk
• we lieden ‘die de macht aan het volk willen geven’ wantrouwen – vooral als ze die macht willen teruggeven, implicerend dat het volk die ooit had
• we niet meer bagatelliserend spreken van uurtjes, minuutjes en jaartjes, maar weer gewoon van uren, minuten en jaren
• we ‘kwetsbaar’ niet meer ‘sterk’ noemen, want dat is het niet – het woord zegt het al
• we stoppen met ‘de beste versie van jezelf worden’, en het gewoon doen met die ene versie
• we iedereen wantrouwen die ‘bijplussen’, ‘stappen zetten’ en ‘aan de slag gaan met’ zegt
• volwassen mannen geen ‘strakjes’ meer zeggen
• mensen geen presentatie meer beginnen met de woorden dat ze hun luisteraar gaan meenemen
• we weer wat vaker vousvoyeren
• politici niet langer minzaam refereren aan ‘de heer …’ als ze ‘deze lulhannes hier’ bedoelen
• het afgelopen is met mensonterende beeldspraak als ‘geld ophoesten’, ‘keutels intrekken’, ‘zich het snot voor de ogen werken’, ‘z’n stinkende best doen’ en ‘ergens op leeglopen’
• de partij Het spijt me hoge ogen gooit bij de tussentijdse verkiezingen
• we de puntkomma in ere herstellen, hét leesteken voor fijnproevers, de koningin der interpunctie
Ik zou zeggen: gaat u gerust op klantreis, neem lekker plaats aan een dialoogtafel, of kruip gewoon met uw strategische partner terug in bed, als dat tenminste niet onder de decupré zit, creëer waarde, vier diversiteit – als u de rechtsstatelijkheid maar in het oog houdt. Of ga gewoon op het separate zwevende toilet zitten denken over uw waardegedreven strategie.
Om met onze minister-president te spreken: “Ik denk dat men zeg maar aan het zoeken is naar eh wat gebeurt er precies. Natuurlijk is er toch ook wel, laat ik ’t zo zeggen, eh… sprake van vraagtekens. Wat je tegelijkertijd ziet is dat er met elkaar dus misschien wel zeg maar echt wordt opgeroepen van eh… kijk uit.”
Op een kraakhelder 2025!