Een sauna in de vorm van een knoflookteen, een wc-borstel die op een kers lijkt, knopen als krekels of de koppel van een riem in de vorm van gemanicuurde handen: mensen houden van objecten die ontworpen zijn om op iets anders te lijken. Hetzelfde geldt voor boeken die in plaats van bladzijden heel andere dingen bevatten. Bijvoorbeeld een transistorradio vermomd als een in leer gebonden boekwerk. Of een lantaarn in de vorm van een open boek, compleet met een marmeren buitenkant en goud op snede. En dan het ‘functionele’ ‘boek’ met een aansteker in de openslaande rug, en de Shakespeare-set waar een karaf met whisky en twee of zelfs vier goudgerande glazen in passen.
Het zijn slechts een paar voorbeelden uit een verzameling van zeventig objecten die tot 10 mei in het Center of Book Arts in New York te zien zijn onder de titel The Best Kept Secret: 200 Years of Blooks. De curator van de expositie, Mindell Dubansky, legde aan The New York Times uit dat blook logischerwijs staat voor de combinatie book en look.
De verzameling is ingedeeld in categorieën: ‘Herinnering & Viering’; ‘Geloof & Religie’; ‘Liefde & Vriendschap’. Aan elk object hangt een kaartje met uitleg over de afkomst en de functie, waarbij veel aandacht is voor smeuïge details. Smokkelwaar is populair, zoals het heupflesje getuigt dat verborgen gaat in de rug van een boek, dat verder tot lunchbox is omgetoverd. Moeders mocht niet weten dat haar man bij de bruine boterham een borrel nam, en dat tijdens het werk. Pillen, geld, drugs, een damespistool: in vernuftig ontworpen boeken kan van alles schuilgaan.
Het sober ogende boek met de titel Milady’s Fancy Vol. XVII blijkt een schoonheidssalon in het klein te zijn, waarbij de vraag rijst waarom een vrouw stiekem zou doen over een nagelschaar en een spiegeltje, of het moet een handig opknapaccessoire zijn voor het afspraakje na het werk.
Wat is er nog meer te ontdekken? De Chef-an-ette is een serie ‘kookboeken’ die recepten, knipsels, tekeningen en soms zelfs gedroogde kruiden bevatten. Voor de Eerste Wereldoorlog waren zogeheten ontploffingsboeken als geschenk in de mode. Als de gelukkige ontvanger het boek opendeed, kwam er een grote knal uit de bladzijden. Die lol was er na de bloedige veldslagen in de loopgraven wel af. De invloed van James Bond is terug te vinden in een boek waarin een camera is verborgen. Door een bijna onzichtbaar gaatje kan de eigenaar spionageactiviteiten ontplooien met zijn Secret Sam’s Spy Dictionary. Het boek is ook in staat plastic kogels af te vuren. Juist ouderen blijken volgens curator Dubansky veel belangstelling te hebben voor dit soort vertier.
Als ouders hun kind van lezen af willen houden, moeten ze de trukendoos aanschaffen met de houten slang die uit het boek popt en doet alsof hij de hand wil bijten die het werk heeft geopend.
Wat bezielt verzamelaars om fake boeken aan te schaffen? Dat zij er in hun eentje plezier aan kunnen beleven, of juist bezoekers kunnen verrassen zodat ze een gespreksonderwerp hebben, aldus Dubansky, die zelf het merendeel van de collectie heeft geleverd.
Mindell Dubansky: The Best Kept Secret: 200 Years of Blooks
Tentoonstellingscatalogus, $ 30
centerforbookarts.org/book-shop/