Julian en Hidde zitten samen in het zogeheten First date restaurant. Julian vraagt aan zijn tafelgenoot of hij al eerder een relatie heeft gehad. Hidde: “Ik heb wel meerdere vriendjes gehad.” Julian reageert met: “Ja.” Hidde vervolgt: “Die zag ik eigenlijk niet per se als een relatie.” Waarop Julian weer zegt: “Ja.”
Die twee ja’s van Julian zijn overduidelijk geen bevestiging, maar ‘minimale responsen’, die de boodschap afgeven dat de hoorder (Julian dus in dit geval) is geïnteresseerd en dat hij graag wil dat de gesprekspartner verder vertelt.
Ja is ook vaak een onschuldig startwoord waarmee de spreker als het ware op gang komt. Daniëlle vraagt in hetzelfde restaurant Jos naar zijn werk. Het antwoord luidt: “Ja, ik werk als technisch tekenaar.” Hier is dus ook geen sprake van een bevestiging.
Veel sprekers beginnen hun reactie op een vraag ook met ‘Nou ja’, zoals Renée Soutendijk, die op de vraag van Martine van Os (in Tijd voor Max) hoe ze terugkijkt op de jaren tachtig zegt: “Nou ja, het was voor mij een unieke tijd.”
In sommige gevallen wordt naast ja ook nee gebruikt. Op een vraag van Eus (Özcan Akyol) naar de reacties op een herhaalde uitzending van een programma van cabaretiers Niels van der Laan en Jeroen Woe, zegt de laatste: “Ik krijg wel wat berichtjes, maar ja, nee… (Eus vraagt of dat nieuwe aandacht oplevert) Ik heb dat in ieder geval nog niet in de gaten, nee, ja.”
Maar het kan nog sterker. Naar aanleiding van tamelijk rampzalige overstromingen in West-Europa zegt Jeroen Woe: “Er is niks grappigs aan wat er gebeurd is. En ja, nee, ja, ik moest… heel stiekem was ik wel een beetje opgelucht dat wij er niets mee hoefden.”
Ja, nee, ja. Drie lijkt het maximum. Nou ja…