Met donderend geraas daalden zondag 3 april omstreeks zes uur ’s morgens vier Russische raketten neer op de olieopslag nabij de Oekraïense havenstad Odessa. Robert Dulmers (56), oorlogscorrespondent voor het Nederlands Dagblad (‘christelijk betrokken’), schoot in de kleren en rende de straat op om de zwarte rookpluimen te filmen en fotograferen. De beelden zette hij op Twitter. Een paar uur later werd de verslaggever opgepakt.
“Drie mannen grepen mij vast. Toen ik mij los probeerde te worstelen, drukte een van hen een pistool tegen mijn hoofd,” vertelde hij in zijn krant. “Een ander draaide mijn hand op mijn rug. Die draaide ik terug en op dat moment laadde hij zijn pistool door. Ik moest mee.” Daarna was het snel bekeken. Dulmers kreeg te horen dat hij door het verspreiden van zijn tweets de vijand in de kaart had gespeeld, hij moest het beproefde land per direct verlaten en mag tot 2032 niet terugkomen.
De hoofdredactie van zijn krant, de journalistenvakbond NVJ en het ministerie van Buitenlandse Zaken protesteerden op alle niveaus tegen de agressieve wijze waarop Oekraïne zich van een dienaar van het vrije woord ontdoet. En dat terwijl Dulmers, voor het eerst na jaren mediastilte, weer ouderwets op dreef was. Hij stapte met ruzie op bij De Groene Amsterdammer en werd er wegens vermeend plagiaat uitgegooid bij Vrij Nederland. ‘Niet de leugen, maar de middelmaat regeert in Nederland – behalve bij het Nederlands Dagblad,’ twitterde hij.
Een dag voordat hij werd uitgewezen, zou hij Genaddy Trukhanov, ‘de illustere burgemeester van Odessa’, ontmoeten voor een interview, maar daar zag hij vanaf: ‘Three questions only,’ the mayor said. ‘Thanks, but no thanks,’ I said and left.
Als oorlogsverslaggever met 31 jaar ervaring weigert hij zomaar zijn handtekening te zetten onder een formulier dat belemmering bij de uitoefening van zijn vak impliceert. Hij bekritiseerde op Twitter de naïviteit van een team van Sky News, een Britse 24 uurszender, dat nabij Kiev door een Russische eenheid onder vuur werd genomen: ‘My colleagues made a critical error. They were strongly warned not to proceed on that particular road. I learned to take such warnings seriously.’
Toch was Dulmers verbaasd toen Oekraïne hem tot persona non grata verklaarde. Hij wist dat burgers geen melding mogen maken van vijandelijke aanvallen, maar, zei hij in een interview met zijn Nederlands Dagblad, ‘daar voel ik mij als oorlogsverslaggever niet aan gebonden.’ Volgens hoofdredacteur Sjirk Kuijper van die krant speelde bij de uitwijzing mogelijk een rol dat Dulmers tot 2016 een ‘affectieve relatie’ onderhield met Thierry Baudet, volgens wie Poetin ‘nog steeds een prachtige vent’ is. Robert Dulmers weet wat oorlog is. Hij ontsnapte meermalen aan de dood. In 1991 werd hij gemarteld en negen dagen gegijzeld door Servische milities, in 2016 reisde hij twee maanden door het door oorlog verscheurde Syrië. Geluk bij een ongeluk: hij meldde zijn lezers dat hem aan het front een vreemde kalmte en opwinding overvallen, zoals hij ook van amfetamine zowel rustig als opgewonden wordt. ‘In crisissituaties ben ik op mijn best,’ bekende hij in zijn openhartige terugblik Zwart (2003). ‘Omdat er iets van me afhangt. Of misschien vind ik het gewoon préttig om belangrijk te zijn.’
