Waarom zijn er geen dieren in de kerk? Schiep God niet eerst de dieren en pas daarna de mens; heeft Hij niet met de Ark van Noach de dieren gered voor de zondvloed? Op oude schilderijen kunnen we uiteenlopende dieren in kerken zien, maar tegenwoordig valt bij kerken eerder het bordje op met ‘verboden voor honden’.
Een uitzondering is Werelddierendag op 4 oktober. In Rotterdam zegende pastoor Bruce Rienstra in de Paradijskerk dieren. Het liep storm, honden, katten, cavia’s, konijnen en zelfs knuffeldieren werden door de pastoor gezegend. “Ook dieren hebben het recht op een goed leven,” vertelde hij aan Rijnmond. “Iemand vroeg me of ze met haar ezel naar de kerk mocht komen. Natuurlijk mag dat. Ik vind dat zelfs heel mooi, want Jezus reed in de bijbelverhalen ook op zo’n dier. Eén voorwaarde heb ik wel gesteld: als de ezel in de kerk gaat poepen, moet de eigenaar de mest wel zelf even opruimen.”
In het Vlaamse gewest Horebeke dachten ze daar bij de traditionele Sint-Hubertusviering anders over. De jagers wilden hun buit niet meenemen, dode dieren hebben geen ziel, maar moesten ook zonder hun trouwe hond naar de viering. De jachthoornblazers brachten voordat ze de kerk ingingen een muzikaal protest en namen een pluchen hond mee. De pastoor was niet te vermurwen. “Wat zou ik moeten doen als morgen een ruiter komt vragen of zijn paard mee in de kerk mag? Een liturgie wordt bijgewoond door bewuste wezens en ik denk niet dat een hond daar deel van uitmaakt. Een kerk is geen plaats voor dieren en dat wil ik zo houden.”
Een dier in de kerk blijkt een internationaal probleem te zijn. In Duitsland ontstond een stormpje op sociale media toen een koster een vrouw met haar hondje bij de kerkdeur weigerde. En in de Verenigde Staten diende een vrouw in 2010 een klacht in tegen een kerk bij de Amerikaanse antidiscriminatiecommissie omdat ze met haar hondje achterin moest zitten.
De kerk moet anders omgaan met dieren, er is een ‘paradigmawisseling’ nodig volgens de Duitse theoloog Rainer Hagencord, lezen we in het Nederlands Dagblad. Hij doet dat met twee ezels, die hij zijn co-therapeuten noemt. Theologiestudenten aan zijn instituut moeten verplicht een tijdje voor de ezels zorgen. ‘Er zit iets heilzaams in ons contact met dieren.’ Want denk erom, houdt Hagencord geregeld zijn studenten voor, met een verwijzing naar Jozef en Maria: ‘Zonder ezel was er geen christendom geweest.’
De omgang met dieren verandert de mens, christenen moeten echt anders naar dieren gaan kijken. Theologisch heeft Hagencord sowieso een ijzersterk argument; de dieren zijn niet, zoals de mens, in zonde vervallen en leven nog altijd in het paradijs. Hij vindt het schandalig dat kerken daar nog steeds geen besef van hebben. De kerk heeft te veel de aandacht op de mens gericht, alsof de wereld alleen uit mensen bestaat. Maar mensen vinden troost bij dieren. Veel alleenstaanden nemen een huisdier om hun eenzaamheid te verdrijven.
God dienen betekent ook respect voor al zijn schepselen. Een welkome houding van de kerk voor de dieren kan daarbij het begin zijn en een herdenkingsdienst voor dieren kan daarop volgen.