Jaargang 9 • Verschijnt tweewekelijks • Losse nummers € 4,50

Tekstverminking kan afdoende zijn

door | mrt 15, 2024

Wat gerichte tekstverminking betreft is dit dé klassieke: het hartverscheurende ‘Ach, vader! Niet meer!’ van de drankbestrijding, waar booswichten achter dat ‘Ach’ een t aanbrachten. De leuze ‘Drank is de vloek van de werkende klasse’, ook al uit de hoek van de Blauwe Knoop, werd al gauw beantwoord met ‘Werk is de vloek van de drinkende klasse’. In Duitsland is, ook al met een simpele t, het ‘Heil Hitler’ gewijzigd in Heilt Hitler, oftewel Geneest Hitler. In diezelfde geest werd in ons land Mussert niet als Leider aangeduid maar als Lijder. Er moet nog een NSB-affiche zijn geweest met ’s mans portret en de leuze ‘Zonder Mussert heeft Nederland geen toekomst meer.’ Door het wegwerken van de beginletter van het eerste woord verkeerde die boodschap in zijn tegendeel. 

In Frankrijk opereerde vanaf 1943 de milice française, die de Duitsers hielp in de strijd tegen het verzet. Hun embleem was de Griekse letter gamma. Door aan beide kanten een simpele stip als ogen te zetten, ontstond het beeld van een volslagen idioot. Tientallen jaren later, in 1986, wierf het CDA stemmen met ‘Laat Lubbers z’n karwei afmaken’. Het was weinig subtiel, maar hier en daar werd ‘z’n karwei’ weggewerkt. Geschaad heeft het hem niet, want de christendemocraten boekten dat jaar maar liefst negen zetels winst en we kregen een tweede kabinet-Lubbers. 

In Amsterdam stond op een muur geschilderd ‘10 jaar Rode Vlag’, verwijzend naar een ma-oïstisch periodiekje dat het kennelijk toch maar mooi al die jaren had volgehouden. Met de verfkwast is dat op een gegeven moment kundig omgewerkt tot ‘o ja Rode Vla’. In het kader van de veertigste verjaardag van de DDR werd de leuze gelanceerd ‘Mit Herz und Tat für unseren Staat’. Dat was natuurlijk erom vragen: ‘Mit Tat und Herz für unseren Scherz.’ Onbegrijpelijk dat de bedenkers van met name politieke slogans zich zelden afvragen of hun bedenksels de tegenstrevers geen al te makkelijke aangrijpingspunten bieden. 

Geheel apolitiek was het overplakken van een reclameaffiche op een billboard. Het was in de tijd dat er bij een computer nog een aparte monitor met beeldscherm hoorde, zo’n onhandelbaar bakbeest. Daar was een fabrikant op ingesprongen door een verstelbare standaard op de markt te brengen waarmee je dat ding op iedere gewenste manier kon instellen. Op het affiche stond dit handige hulpmiddel afgebeeld met daaronder de tekst, zwart op een witte ondergrond: ‘Nooit meer een stijve nek’. Het was verkiezingstijd en we waren bezig posters te plakken. En dan opeens zie je het. Met de witte achterkant van zo’n poster naar voren werd één woord onzichtbaar gemaakt. U mag raden welk, maar de boodschap was in elk geval een stuk minder wervend geworden. 

Overigens is de schrijver van dit stukje zelf ook eens het doelwit van zo’n grap geworden. In een schriftelijke polemiek in de jaren zestig in het schoolkrantje heeft een anonieme onverlaat eens een artikeltje ingestuurd waarin de letter g consequent uit zijn naam was weggelaten. Chapeau!  

PROEFABONNEMENT
4 NUMMERS VOOR € 15