Mijn student-assistentschap aan de Universiteit van Amsterdam bracht me niet alleen een heel klein salaris en een veelheid aan indrukken van de wetenschappelijke wereld, maar ook een berg praktische vragen. Naast het bureau van de hoogleraar-directeur stak een vreemde buis omhoog, net als twee kamers verderop bij zijn secretaris. Tijdens afwezigheid van de hoogleraar leerde een onderzoekje me dat er een fluitje bij de opening van de buis hing. Zoiets had ik eerder gezien op de veerboot tussen Katseveer en Zierikzee: ik had kennelijk een spreekbuis ontdekt van uit de tijd voor de telefoon.
Ik ging ervan uit dat mijn studie op modernere leest was geschoeid, maar de omgeving bleef vragen oproepen. Waarom was de collectie opgeborgen in zo’n wonderlijke verzameling antieke kasten, variërend van eenvoudige Biedermeier keukenkastjes tot dure empire meubels en een Oud-Hollands kabinet, compleet met belletjes en spiegels in de deuren? Nou, die opbergmeubels waren hoofdzakelijk verkregen uit legaten. Het oogde allerminst saai.
Vreemd ook was het kwartje dat ik iedere week extra moest betalen naast mijn koffiegeld. De uitleg van de werkster, die de koffiepot beheerde, was dat dit geld voor de WW-pot was, begreep ik niet, maar ik betaalde toch maar, net als alle anderen, van hoogleraar tot schoonmaakster. Die koffie uit de gedeukte percolator was niet veel bijzonders, de WW-pot zou ook wel niet veel om het lijf hebben. De scharrige omgeving waarin we de koffie dronken, een stuk vrijgehouden doorloop, en de door gebrek aan afwasmiddel grauwe kopjes verraadden geen luxe.
Voor wat die WW-pot inhield tastte ik in het duister, totdat ik eens tijdens een ernstige ziekte een bos bloemen kreeg. Op het kaartje stond: ‘Van de WW-pot.’ Vanuit mijn ziekbed keek ik de gulle gever vragend aan. In oorlogstijd zouden het geen bloemen zijn geweest, maar eieren of een pak suiker, legde hij uit. Later, toen mijn vrouw bevallen was, kwam de WW-pot weer prominent in beeld. Naast het kraambed zag ik de administrateur van ons instituut staan met een pond biefstuk, tien eieren en een pak roomboter, en direct zag ik het kaartje met ‘Van de WW-pot’.
Het was hetzelfde cadeau als ze in oorlogstijd kwamen brengen bij een geboorte. Tijdens de grote schaarste in de laatste wereldoorlog was de Wel en Weepot, zoals de volledige naam bleek te luiden, ingesteld om zieken en hulpbehoevenden te ondersteunen. Ineens was de oorlog weer dichtbij, en tegelijk voelde het als een eer lid te zijn van deze pot.