De traditionele kerken lopen nog steeds leeg, maar veel jongeren sluiten zich aan bij uit de Verenigde Staten overgewaaide evangelicals. Daar spint Tom de Wal, een gewone Brabantse jongen, goed garen bij.
Het was in de kwartaalcijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek een opvallend bericht, dat weinig tot geen aandacht kreeg in de media: voor het eerst in decennia neemt de ontkerkelijking in Nederland niet toe.
Een nadere blik op de cijfers leert dat de gevestigde kerken, zowel de katholieke als de protestantse, onverminderd leeglopen volgens het gangbare patroon: snel bij de vrijzinnigen en langzaam bij de orthodoxen. De groei van de islam van 5 naar 6 procent compenseert deze ontwikkeling niet. Het verrassende antwoord ligt bij de jongeren die zich met velen aansluiten bij de uit de VS overgekomen evangelische beweging de evangelicals.
De Mozaïekkerk, in veertien gemeenten, is hiervan een voorbeeld. De kansel wordt, met de tradities en geloofsregels, vervangen door een theatrale setting met aanstekelijke, opgewekte liederen. Worship en aanbidding op z’n Amerikaans geven de jonge gelovigen het gevoel deel uit te maken van een gemeenschap waar ze zichzelf kunnen zijn, waar de religieuze beleving centraal staat en die geheel anders is dan het leven van hun ouders die vastgeroest zitten in hun kerkbankjes.
Een nieuweling in deze sektarische branche is Tom de Wal met zijn Frontrunners, die zich nadrukkelijk een beweging noemt en niet als kerk gezien wil worden. Frontrunners, die geen leden kent maar alleen donateurs, organiseert voornamelijk conferenties en bijeenkomsten. En met succes, de beweging groeit en heeft inmiddels een eigen opleiding, de Revival & Ministry School, waar rond dertig studenten zich voltijds voorbereiden op hun zegenende werkzaamheden.
God beschikte. In een direct gebed vertelde Hij De Wal: ga naar Zeeland en sticht een kerk. Op dezelfde bovennatuurlijke wijze wees Hij twee studenten aan, een echtpaar, om de kerk te leiden. Aan het einde van het jaar zal Goes uitgebreid worden met de Goed Nieuws Kerk. Terwijl het in Goes al behoorlijk druk is met sektarische kerken, waaronder de Rafaëlgemeente van Joshi van Veen en de multiculturele kerk Familytime. De verwachting is dat het niet bij Zeeland blijft, Goed Nieuws moet zich over Nederland verspreiden.
Tom de Wal (31) groeit op in een christelijk gezin in een klein Brabants dorp. Als hij in aanraking komt met een christelijke jongerenorganisatie, voelt hij de knellende banden van de traditionele kerk en ontdekt hij het ware geloof erbuiten. Een ontmoeting met de Zuid-Afrikaanse neppredikant Rodney Howard-Browne in Florida wordt een keerpunt in zijn leven. Howard-Browne, een geestelijk leider van Donald Trump, haalt hem in 2014 op het podium om specifiek voor hem te bidden. Op een video zijn bizarre beelden te zien van een op de grond kronkelende De Wal die met vertrokken gezicht door twee mannen opgetild wordt. Hij kan nauwelijks op zijn benen staan als Howard-Browne hem aanraakt en voorspelt: “Door jou gaat God een grote opwekking geven onder jongeren in Nederland.”
De Wal blijkt een goede leerling te zijn. Met zijn verschijning als gewone Brabantse jongen en zijn vlotte babbel harkt hij in korte tijd, net als zijn leermeester Howard-Browne, de miljoenen binnen en dan kan hij zijn goedheid tonen door dure auto’s weg te geven. Zijn bachelor in management komt hem daarbij goed van pas. Als voorzitter, penningmeester en secretaris van de Frontrunners houdt hij de zaken strak in de hand.
Veel jongeren stromen toe door campagnes, ook op sociale media als TikTok; een uitgekookte marketingcampagne, aldus zijn critici. Volgens het Algemeen Dagblad zou De Wal bezoekers van zijn diensten verzoeken hun bezittingen te verkopen. Een camper bijvoorbeeld, want wat is nu belangrijker: God of een vakantie? Tom de Wal ontkent. “Alles wat Frontrunners doet, is gratis. Conferenties, boeken, lessen, alles wordt voor niets ter beschikking gesteld. Het enige wat gevraagd wordt, zijn offers. Willen mensen niet geven, dan geven ze niets.” Maar de donatiekaarten liggen voor de zekerheid onder de stoelen.
Het is de basis van het uit de Amerika afkomstige welvaartsevangelie: geef veel aan God, dan geeft hij ook veel aan jou, en omgekeerd: ontvang je weinig, dan geef je je te weinig over aan God. Het idee dat je als je zaait kunt oogsten, dat financiële voorspoed mogelijk is, sluit aan bij de tijdgeest. Bij moderne jongeren heerst de overtuiging dat succes aan jezelf te danken is. Hard werken levert resultaat op. De aanhangers van De Wal zijn vaak jong, redelijk succesvol en komen uit de bevoorrechte klasse.
Maar onder die aanhangers bevinden zich ook wanhopige mensen. Ook deze groep wordt door Tom de Wal genadeloos uitgebuit. Hij belooft ze genezing en bevrijding. Mensen die zijn opgegeven door de medische wetenschap, zien de Frontrunners als laatste redmiddel. Als zelfverklaarde gebedsgenezer legt De Wal de handen op hun hoofd en vraagt om de hulp van God. Op zijn website schrijft hij: ‘Mensen staan op uit rolstoelen, oren gaan open en metalen platen en schroeven verdwijnen onder de kracht van God.’ Genezing en bevrijding staan aan de basis van de Frontrunnersdiensten. Ook kinderwensdiensten horen hierbij. Kinderloze echtparen komen met honderden naar De Wal om hun wens in vervulling te zien gaan.
De tegenstand kon natuurlijk niet uitblijven. In zijn eigen ‘gemoedelijke’ Brabantse dorp Dussen wensten de bewoners geen megakerk en ook andere kleinere gemeenten zaten niet te wachten op deze religieuze charlatan. In de Tweede Kamer werden vragen gesteld en minister Pia Dijkstra van Medische Zorg liet op 21 mei vorig jaar haar afkeer blijken van de bijeenkomsten waar de mensen ‘voor de gek werden gehouden’. Mensen die achteraf schadelijke gevolgen hadden ondervonden, worden opgeroepen zich te melden bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. Daar kwamen inderdaad klachten binnen, maar over de afhandeling daarvan is nog niets bekend.
Goes heeft iets om naar uit te zien.