Het begon allemaal met een wegengids. In 1900 bedachten de broers André en Édouard Michelin een manier om meer van hun autobanden aan de man te brengen. Chauffeurs hebben brandstof en reparatieadressen nodig, dus werd in de gids aangegeven waar getankt kon worden, waar garages stonden en ook waar een dokter te vinden was. Later kwamen daar aanbevelingen voor restaurants en hotels bij. En zo kwam uiteindelijk de bekende rode gids tot stand, die vanaf 1926 ook sterren ging uitdelen. Intussen is de Michelingids in de afgelopen eeuw meer dan dertig miljoen keer gekocht, volgens The Economist even vaak als Gone with the Wind.
Van de miljoenen restaurants op aarde hebben slechts 3647 één of meer sterren weten te bemachtigen. Tweeëntachtig procent heeft er één, verkregen omdat er ‘gerechten worden bereid met uitgesproken smaken die consistent een hoge standaard bereiken’. Ruim dertien procent heeft twee sterren, die ze te danken hebben aan het ‘geraffineerde aanbod’ dat ‘het talent en de persoonlijkheid van de chef’ weerspiegelt. Slechts 149 restaurants blijken begin 2025 drie sterren te hebben verdiend. Dat zijn volgens Michelin ‘instituten waar koken tot kunst is verheven’. Volgens de in 2018 overleden Franse chef Joël Robuchon, die in zijn hoogtijdagen 31 sterren had verzameld, verdeeld over zijn talrijke restaurants, betekenen sterren dat de omzet aanzienlijk groeit: met tien procent bij één ster, met veertig procent bij twee en met honderd procent bij drie sterren.
Maar de Michelingids als ultieme smaakbeoordelaar staat sinds een paar jaar onder druk. De sterrenstaurants zouden te duur en te pretentieus zijn en veel te kleine porties serveren. Op het sociale platform Reddit wordt zelfs gesproken van ‘door trucjes gedreven shit’. De internationale directeur van de Michelingids, Gwendal Poullenneck, zwakt die kritiek af en beweert dat het helemaal niet nodig is om met zilver te dekken om een ster te kunnen krijgen en dat het gaat om kwaliteit, niet om luxe. Als voorbeeld noemt zij de tacotent in Mexico Stad, die vorig jaar een ster heeft bemachtigd.
Ook tal van restaurateurs hebben zich tegen de ‘beloning’ gekeerd, omdat zij niet tegen de prestatiedruk kunnen of domweg geen zin hebben om lid te zijn van een organisatie. De beroemde chef Bernard Loiseau pleegde in 2003 zelfmoord omdat de stress hem te veel was geworden. En er volgden er meer.
De grootste vijand van de gids is echter het sociaal netwerk. TripAdvisor en Yelp worden door een breed publiek gebruikt om commentaar te leveren op restaurantervaringen, de kwaliteit en de prijzen. Nu uit eten vrijwel overal veel duurder is geworden, grijpen influencers hun kans. Zij weten volgers aan zich te binden met tips over goedkope eettentjes, waar vervolgens mensen in de rij staan.
Michelin slaat terug door steeds meer niet-Europese restaurants aan te bevelen en gidsen over exotische keukens, zoals die van Thailand en Mexico, uit te brengen. Ook enkele Chinese en Indiase steden worden onder de loep genomen. Twintig jaar geleden werd alleen New York waardig bevonden om gekeurd te worden, maar sinds kort is ook Texas aan de lijst toegevoegd. Niet voor niets, want in 2023 werd in de Lone Star State meer dan honderd miljard dollar aan buiten de deur eten besteed. Het Thaise ministerie van Toerisme had er 4,4 miljoen dollar voor over om Michelin ervan te overtuigen gidsen over dat land te gaan samenstellen, te beginnen met de hoofdstad Bangkok.
Michelin blijft intussen beloven dat het sponsoren van gidsen niet betekent dat de beoordeling beïnvloedbaar is. Of de gids een geloofwaardige autoriteit blijft, zal onder meer afhangen van de onafhankelijkheid van zijn keurders, die nog steeds meerdere malen moeten komen proeven, anoniem, voordat zij hun oordeel geven.