Tweemaal in mijn leven at ik berenvlees. Wás het wel berenvlees? Tijdens een Vernu-reis langs Russische steden belandden we in een hotel waar veel kapot was. Ik droeg daaraan bij. Stak de stekker van de radio op de hotelkamer in het stopcontact. Er klonk een plof. De muur was zwartgeblakerd, de radio zweeg. Op de wc op de gang vonden we onze uitgelezen Vrij Nederland terug, in stukken gescheurd en tot wc-papier gedegradeerd. Op een bonte avond werden we getrakteerd op een potje met gestoofd berenvlees. Dat leek mij een toeristenfabeltje. Het vlees deed aan varkensvlees denken.
In Joegoslavië bezocht ik in een bosrijk gebied een klein restaurant. De klanten wezen mij op de menukaart berenvlees aan. Wist ik wel dat de handpalm van de beer het lekkerste hapje was? Zij vonden mij meer geschikt voor een ander, meer vrouwelijk gerecht: wild op pootjes, oftewel paddenstoelen. Ik bestelde toch beer. Het vlees was taai. Was het wel beer, (niet lang genoeg) gemarineerd en gestoofd?
Al snel ging het gesprek over maarschalk Josip Tito, een fervente jager. Ook op beren. Hij en Nicolae Ceausescu hadden een weddenschap: wie zou de grootste beer schieten? Ceausescu won, maar speelde wel vals: hij liet de huid van een beer met olie insmeren en uitrekken. In 25 jaar schoot hij vierhonderd beren dood. Op één dag haalde hij een record van 24 beren. Als jagers te horen kregen dat Ceausescu zou komen, lokten ze beren naar een geschikte plek door er fruit als appels, pruimen en peren, mais en ook wel het karkas van een oud paard neer te leggen. Het doden van een beer was voor slachter C. een koud kunstje.
In 1974 verbood Ceausescu, nadat een Fransman een prijs had gewonnen, de berenjacht voor buitenlanders. Hij nodigde wel graag jachtcompanen uit, zoals Muammar al-Khadaffi. Het dorre gras langs de kant van de weg die naar het jachtverblijf leidde, werd voor die gelegenheid door de dorpsbewoners groen geverfd. Leonid Breznjev werd ook door plaatselijke jagers verwend. Zij lokten wild naar een plek door er voedsel neer te leggen. Vervolgens vingen zij een bok en bonden die met een poot vast aan een boom. Brezjnev schoot raak, en een van de beveiligers verwijderde snel het touw. Kosmonaut Joeri Gagarin, uitgenodigd door de leider, was het niet eens met de gang van zaken en maakte stampij; de lokjagers werden berispt.
Na een geslaagde jacht volgde altijd een diner met veel drank en kebabs van het geschoten dier. Die kebabs waren eigenlijk gemaakt van veel eerder geschoten wild, omdat je dat beter een tijdje in een marinade van kvas of rode wijn kunt laten liggen. Koning Juan Carlos van Spanje, ook al een enthousiaste jager, schoot in Roemenië een beer dood. Beer Mitrofan, die toeristen vermaakte met dansjes, werd in een kooi naar het bos gebracht en dronken gevoerd met wodka en honing.
Lang geleden at ik wel eens een berehap, een snack die een beetje uit de gratie is geraakt, in 1970 bedacht door snackbarhouder Jan Thielen uit het Limburgse Melderslo. Een berehap bestaat uit aan een satéprikker geregen gefrituurde plakken gehaktbal en ui, voorzien van satésaus. Ik eet de nostalgische berehap liever met dikke Griekse yoghurt.
250 g lamsgehakt
250 half-om-half gehakt
4 uien, in dikke plakken
1 ei
2 beschuiten, verkruimeld
zout en peper
2 eetl fijngehakte peterselie
plakken komkommer
1 rode paprika, in stukken
1 teen knoflook
1/4 l dikke Griekse yoghurt
zonnebloemolie
Meng al het gehakt met ei, beschuitkruimels, peterselie, zout en peper. Maak er ballen van, bak die gaar in zonnebloemolie, net als de plakken ui. Roer de knoflook door de yoghurt. Rijg om en om plakken gehakt, ui, komkommer en paprika aan een satéprikker.