In de necrologieën die gewijd zijn aan het overlijden van Tjerk Westerterp, onder andere minister van Verkeer en Waterstaat in het roemruchte kabinet-Den Uyl (1973-1977), ontbrak één detail. In 2006 spitte ik met collega Freke Vuijst 5500 telexen van de ambassade in Den Haag aan Washington en vice versa door. Zij waren onderdeel van 320.000 telexen uit 1973 en 1974 die net waren vrijgegeven door het Amerikaanse Department of State. Een op het artikel gebaseerd persbericht uit dat jaar vermeldde: ‘Vrij Nederland onderzocht het tot nu toe geheime telexverkeer van de Amerikaanse ambassade in Den Haag in de jaren 1973 en 1974. En VN ontdekte dat Nederlandse staatssecretarissen en ministers als Bram Stemerdink, Hans Gruijters en Tjerk Westerterp gevoelige informatie uit het kabinetsberaad lekten naar de ambassadeur van de VS.’
Een van de telexen vermeldde dat Tjerk Westerterp na elk kabinetsoverleg doodgemoedereerd het Korte Voorhout overstak om de Amerikaanse ambassadeur persoonlijk in te lichten over de jongste plannen van de rooms-rode ploeg. Het persbericht vervolgt: ‘Tijdens de formatie van het eerste kabinet-Den Uyl schilderde Westerterp – toen nog staatssecretaris van Buitenlandse Zaken – een spookbeeld van een radicaal-linkse regering. Toch trad Westerterp tot dat kabinet toe, en wel als minister van Verkeer en Waterstaat: hij rapporteerde de Amerikaanse ambassade over de opvattingen en het gedrag van linkse collega’s.’ De Amerikaanse telexen tonen aan dat sommige kabinetsleden de geheimhouding van het kabinetsberaad en het nationaal belang ondergeschikt maakten aan een goede relatie met de Amerikaanse ambassade.
Een ander onderwerp uit de telexen waarover VN die week schreef: ‘Na afloop van de Yom Kippoeroorlog, nu vijftig jaar geleden, deed prins Bernhard Amerika het voorstel van de Sinaïwoestijn een natuurpark te maken. Dit zou inhoud geven aan het plan om van de woestijn een gedemilitariseerde zone te maken.’
Hot topic waarover Westerterp rapporteerde aan de Amerikanen was ook de aanstaande vervanging van het Starfighter-gevechtsvliegtuig door de F16, een bijna wekelijks hoofdpijndossier van het kabinet. Minister Henk Vredeling (Defensie) voelde meer voor een Frans toestel, en de Amerikanen volgden alle informatie over hem met argusogen.
We gedenken dus meer dan de man van de bromfietshelm, de optiebeurs en de autogordel.